Dlaczego warto nauczyć dzieci programowania?
Jak programowanie pomaga dzieciom rozwijać logiczne myślenie
Programowanie to jedna z najbardziej dynamicznie rozwijających się dziedzin współczesnej edukacji, która zdobywa popularność na całym świecie. Dla dzieci to doskonały sposób na rozwój nie tylko umiejętności technicznych, ale również intelektualnych, w tym logicznego myślenia. W tym artykule przyjrzymy się, jak nauka programowania może wspierać rozwój logicznego myślenia u najmłodszych.
Logiczne myślenie jako kluczowa umiejętność w programowaniu
Programowanie, mimo że jest często kojarzone z technologią i matematyką, to w rzeczywistości także doskonały sposób na rozwijanie zdolności myślenia w sposób uporządkowany i systematyczny. Dzieci uczą się, jak rozwiązywać problemy poprzez rozbicie ich na mniejsze, łatwiejsze do przetworzenia części. W tym procesie najpierw muszą zrozumieć, co trzeba zrobić, a następnie zaplanować odpowiednią sekwencję działań, by osiągnąć cel. To jest podstawą logicznego myślenia, które jest niezbędne nie tylko w informatyce, ale także w codziennym życiu. Programowanie rozwija umiejętność dedukcji, a także pomaga dzieciom w zauważaniu wzorców i tworzeniu związków przyczynowo-skutkowych. Kiedy dziecko pisze kod, musi dokładnie zaplanować, jakie akcje zostaną wykonane w jakiej kolejności. Błędy, które pojawiają się w trakcie programowania, uczą je, jak analizować sytuację i szukać logicznych przyczyn problemu. Taki proces buduje nie tylko umiejętności techniczne, ale również rozwija zdolność analitycznego myślenia i systematycznego rozwiązywania problemów.
Korzyści z programowania dla rozwoju logicznego myślenia dzieci
Programowanie, jako sposób na rozwój logicznego myślenia, oferuje szereg korzyści, które znacząco wpływają na zdolności intelektualne dziecka:
- Rozwiązywanie problemów: Programowanie zachęca dzieci do poszukiwania rozwiązań w sposób analityczny. Zamiast przyjmować rozwiązanie jako dane, uczą się szukać różnych opcji i wybrać najlepszą z nich.
- Dekompozycja problemów: Dzieci uczą się dzielić skomplikowane zadania na mniejsze części, co pozwala im na łatwiejsze zarządzanie trudnymi wyzwaniami.
- Analiza błędów: Błędy w kodzie uczą dzieci logicznego myślenia poprzez analizę przyczyn problemu oraz metod jego naprawy. Każdy błąd to okazja do nauki i rozwoju zdolności krytycznego myślenia.
- Tworzenie sekwencji logicznych: Programowanie wymaga tworzenia jasnych i logicznych sekwencji działań, co pomaga dzieciom w nauce sekwencyjnego myślenia i planowania.
- Wzmacnianie koncentracji: Dzieci, które uczą się programowania, muszą skupić się na szczegółach i dokładności, co poprawia ich zdolności koncentracyjne i pamięć roboczą.
Programowanie a rozwój kreatywności i samodzielnego myślenia
Programowanie to nie tylko nauka rozwiązywania problemów, ale także kreatywne podejście do tworzenia nowych rozwiązań. Dzieci, które uczą się kodować, mają możliwość tworzenia gier, aplikacji czy prostych robotów, co pobudza ich wyobraźnię i umiejętność myślenia poza utartymi schematami. Programowanie angażuje dzieci w sposób, który rozwija ich zdolności do eksperymentowania, testowania i modyfikowania swoich pomysłów. W ten sposób, dzieci uczą się również, jak samodzielnie myśleć i rozwiązywać problemy w nieoczywisty sposób. Warto zauważyć, że programowanie to także doskonałe narzędzie do rozwoju umiejętności pracy w grupie. Podczas zajęć z programowania dzieci często pracują w zespołach, co pozwala im rozwijać zdolności komunikacyjne i uczą się, jak współpracować, by rozwiązać wspólne problemy. Wspólna analiza błędów w kodzie, poszukiwanie najlepszych rozwiązań i testowanie różnych pomysłów to wartościowe doświadczenie, które nie tylko rozwija umiejętności logiczne, ale także umiejętności społeczne i współpracy.
Jakie techniki programowania pomagają rozwijać logiczne myślenie?
W nauce programowania wykorzystywane są różne techniki, które pomagają dzieciom rozwijać logiczne myślenie:
- Programowanie wizualne: Narzędzia takie jak Scratch pozwalają dzieciom tworzyć programy poprzez łączenie bloków kodu. Taka forma nauki pozwala zrozumieć podstawy logiki, zanim dziecko nauczy się pisać kod w tradycyjnej formie.
- Tworzenie gier: Projektowanie gier komputerowych uczy dzieci planowania i myślenia sekwencyjnego. Gra, by działała prawidłowo, musi być zaprogramowana w logicznej kolejności działań.
- Programowanie robotów: Programowanie robotów, takich jak Robo Wunderkind, rozwija zdolność do planowania działań, testowania i modyfikowania kodu w praktycznych, interaktywnych zadaniach.
- Algorytmy: Dzieci uczą się, jak opracować algorytmy – czyli logiczne instrukcje – do rozwiązania konkretnego problemu. To uczy je myślenia w sposób strukturalny i uporządkowany.
Wczesne wprowadzenie w świat kodowania – korzyści dla przyszłości dziecka
W dzisiejszym świecie, który coraz bardziej opiera się na technologii, umiejętność programowania staje się kluczowa nie tylko dla osób pracujących w branży IT, ale także dla przyszłości każdego dziecka. Wczesne wprowadzenie w świat kodowania może przynieść ogromne korzyści w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym i społecznym dziecka. Kodowanie to nie tylko tworzenie programów komputerowych, ale także nauka logicznego myślenia, rozwiązywania problemów i pracy zespołowej. Dlatego warto zapoznać dzieci z podstawami programowania już w młodym wieku.
1. Rozwój umiejętności logicznego myślenia i rozwiązywania problemów
Wprowadzenie dzieci w świat kodowania sprzyja rozwojowi ich umiejętności logicznego myślenia. Programowanie to proces, który wymaga analizy problemów oraz tworzenia odpowiednich algorytmów, które pomogą je rozwiązać. Dzieci uczą się planować, podejmować decyzje i przewidywać skutki swoich działań. To niezwykle ważne umiejętności, które można wykorzystać nie tylko w kontekście IT, ale także w życiu codziennym. Ponadto, proces tworzenia kodu, często związany z napotykaniem błędów, uczy dzieci cierpliwości oraz wytrwałości w dążeniu do celu. Każde napotkane trudności stają się okazją do nauki i doskonalenia umiejętności, co wpływa na rozwój zdolności rozwiązywania problemów w różnych dziedzinach życia.
2. Przygotowanie do przyszłej kariery zawodowej
Choć nie każde dziecko zostanie zawodowym programistą, wczesna nauka programowania daje ogromną przewagę na rynku pracy. Technologia przenika praktycznie każdą dziedzinę życia i zawodów, a umiejętność kodowania staje się coraz bardziej cenna. Programowanie uczy dzieci, jak działa technologia, z której korzystają na co dzień, oraz rozwija ich umiejętności techniczne. Wiedza ta może stać się fundamentem przyszłej kariery, niezależnie od tego, czy dziecko zdecyduje się na ścieżkę zawodową w IT, czy w innych branżach, gdzie technologia odgrywa istotną rolę. Ponadto, programowanie rozwija umiejętności pracy z narzędziami cyfrowymi, co jest niezbędne w dzisiejszym zglobalizowanym świecie.
3. Wzrost kreatywności i umiejętności współpracy
Programowanie rozwija również kreatywność dzieci. Tworzenie nowych projektów, rozwiązywanie problemów technicznych czy projektowanie gier komputerowych to doskonałe okazje, by dzieci mogły wyrażać swoją pomysłowość i twórczość. W kodowaniu, tak jak w innych dziedzinach, istnieje wiele sposobów na rozwiązanie danego problemu, co daje dzieciom swobodę eksperymentowania i poszukiwania innowacyjnych rozwiązań. Dodatkowo, programowanie często odbywa się w formie projektów zespołowych, co sprzyja nauce współpracy i komunikacji. Dzieci uczą się dzielić pomysłami, rozwiązywać problemy wspólnie oraz szanować zdanie innych, co ma ogromne znaczenie zarówno w szkole, jak i w przyszłej pracy zawodowej.
4. Nauka wytrwałości i odporności na niepowodzenia
Jednym z najważniejszych aspektów nauki programowania jest zdolność do radzenia sobie z niepowodzeniami. Kodowanie to proces pełen prób i błędów, który uczy dzieci, że porażki są częścią procesu nauki, a nie końcem drogi. Wytrwałość w dążeniu do celu jest kluczową cechą, która nie tylko pomaga w rozwiązywaniu trudnych zadań programistycznych, ale także przydaje się w innych aspektach życia. Dzieci uczą się, że każde napotkane trudności to okazja do nauki i doskonalenia swoich umiejętności, co buduje ich pewność siebie i odporność na stres.
korzyści z nauki programowania
- Logiczne myślenie i rozwiązywanie problemów – nauka kodowania rozwija zdolność do analizowania problemów i tworzenia skutecznych rozwiązań.
- Przygotowanie do przyszłej kariery zawodowej – programowanie daje dzieciom przewagę na rynku pracy, rozwijając ich umiejętności techniczne.
- Kreatywność i współpraca – programowanie pozwala dzieciom wyrażać swoją pomysłowość, a także uczy pracy w zespole.
- Wytrwałość i odporność – kodowanie uczy dzieci, że niepowodzenia są częścią procesu nauki i pomaga rozwijać odporność na trudności.
Dlaczego kodowanie może wzmocnić kreatywność Twojego dziecka?
Programowanie to narzędzie, które nie tylko rozwija umiejętności techniczne, ale również jest potężnym środkiem do wzmocnienia kreatywności dziecka. Choć wiele osób kojarzy kodowanie wyłącznie z rozwiązywaniem problemów matematycznych czy technicznych, tak naprawdę jest to proces twórczy, który angażuje wyobraźnię i otwiera nowe możliwości dla młodego umysłu. Dlaczego warto wprowadzać dzieci w świat programowania i jak może to wpłynąć na ich kreatywność? Oto kilka powodów.
1. Kodowanie jako forma tworzenia nowych rzeczy
Programowanie pozwala dzieciom na tworzenie czegoś z niczego. Dzięki nauce kodowania, młodzi ludzie zaczynają rozumieć, jak można zamienić pomysł w działający produkt. Niezależnie od tego, czy chodzi o stworzenie gry komputerowej, prostej strony internetowej, czy aplikacji mobilnej, dzieci uczą się, jak przełożyć swoje idee na konkretne rozwiązania. W procesie tym nie tylko rozwijają zdolności techniczne, ale również uczą się myślenia twórczego i nieszablonowego. Zamiast podążać za gotowymi wzorcami, dzieci zaczynają eksperymentować, łączyć różne elementy i poszukiwać nowych, bardziej efektywnych rozwiązań. Tworzenie nowych rzeczy daje poczucie satysfakcji i spełnienia, które jest nieocenione w procesie edukacyjnym.
2. Kodowanie uczy rozwiązywania problemów w kreatywny sposób
Kodowanie to nie tylko pisanie kodu, ale także rozwiązywanie problemów. Dzieci uczą się, jak podchodzić do trudnych zadań w sposób analityczny, dzieląc je na mniejsze, bardziej przystępne części. Jednak to nie wszystko – kodowanie wymaga także poszukiwania twórczych rozwiązań. Często zdarza się, że jedno zadanie można rozwiązać na kilka sposobów, a dzieci, które uczą się programowania, szybko odkrywają, że wybór jednej drogi to tylko początek. Dzięki temu rozwijają umiejętność myślenia „poza schematami”, szukają nowych, innowacyjnych podejść i przekształcają każdy problem w wyzwanie do pokonania. Tego rodzaju myślenie jest fundamentem kreatywności.
3. Tworzenie gier i aplikacji – zabawa i nauka w jednym
Współczesne narzędzia do nauki programowania oferują dzieciom możliwość tworzenia gier i aplikacji. Tego rodzaju projekty są doskonałym przykładem na to, jak kodowanie może pobudzać wyobraźnię. Proces tworzenia gry komputerowej wymaga nie tylko znajomości języka programowania, ale także zaplanowania fabuły, stworzenia postaci, a często również projektowania grafiki i muzyki. Każdy z tych elementów angażuje kreatywność dziecka, zmuszając je do przemyślenia wszystkich szczegółów projektu. Tego rodzaju projekty dają dzieciom przestrzeń do eksperymentowania i doskonalenia swoich umiejętności, zarówno technicznych, jak i artystycznych.
4. Rozwój zdolności projektowania i planowania
Programowanie to proces, który wymaga planowania. Dzieci, które uczą się tworzyć programy, muszą rozważyć, jak zaplanować struktury, jakie elementy będą współpracować ze sobą, jakie zmienne będą używane i jak kod ma działać w praktyce. Ten etap projektowania, który często poprzedza pisanie samego kodu, rozwija umiejętności organizacyjne i planistyczne, a także pozwala dzieciom na wyrażenie swoich pomysłów w bardziej abstrakcyjny sposób. Zamiast tylko „wymyślać”, uczą się one, jak przekształcać idee w spójne, logiczne i funkcjonalne projekty.
5. Programowanie rozwija wytrwałość i cierpliwość w realizacji twórczych celów
Twórczość to proces, który wymaga cierpliwości i wytrwałości. W kodowaniu często zdarza się, że program nie działa tak, jak byśmy tego chcieli, co prowadzi do konieczności szukania błędów i poprawiania kodu. Dzieci, które uczą się programować, szybko uczą się, że nie każda próba zakończy się sukcesem za pierwszym razem. Tego rodzaju doświadczenia pomagają dzieciom zrozumieć, że sukces jest wynikiem systematyczności, pracy nad błędami i niepoddawania się w obliczu niepowodzeń. To lekcja wytrwałości, która jest nieoceniona nie tylko w programowaniu, ale także w innych dziedzinach życia. Kodowanie to nie tylko nauka języka maszynowego – to również doskonała okazja, by rozwijać kreatywność dziecka. Proces tworzenia, rozwiązywania problemów, eksperymentowania z nowymi rozwiązaniami oraz projektowania własnych pomysłów to wszystko sprzyja twórczemu myśleniu. W dzisiejszym cyfrowym świecie programowanie staje się nie tylko umiejętnością techniczną, ale także narzędziem do wyrażania siebie, tworzenia nowych pomysłów i rozwiązywania problemów. Warto zatem zachęcać dzieci do nauki kodowania, aby mogły rozwijać swoje umiejętności twórcze i przygotować się na wyzwania przyszłości.
Jak programowanie rozwija umiejętność rozwiązywania problemów u dzieci
Programowanie to nie tylko nauka kodowania – to także świetny sposób na rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów, które są niezbędne w życiu codziennym. Kiedy dzieci uczą się programowania, angażują się w proces twórczy, który wymaga logicznego myślenia, cierpliwości i systematyczności. W tej sekcji przyjrzymy się, jak programowanie wpływa na zdolności dzieci do skutecznego rozwiązywania problemów.
1. Zrozumienie procesu rozwiązywania problemów
Programowanie uczy dzieci, jak podchodzić do problemów w sposób zorganizowany. Zamiast czuć się przytłoczonymi przez trudności, dzieci uczą się rozkładać zadanie na mniejsze, łatwiejsze do rozwiązania kroki. Dzięki temu proces rozwiązywania problemów staje się bardziej przejrzysty i zrozumiały. W kontekście kodowania oznacza to np. tworzenie algorytmów, które krok po kroku rozwiązują określoną trudność. Na przykład, gdy dziecko tworzy grę komputerową, najpierw planuje, jak mają wyglądać mechanizmy gry, a potem, jak rozwiązać napotkane trudności – jak np. naprawić błąd w kodzie czy poprawić działanie postaci w grze.
2. Wyzwania i testowanie rozwiązań
W trakcie nauki programowania dzieci uczą się, że rozwiązywanie problemów wiąże się z próbami i błędami. W kodzie, tak jak w życiu, nie zawsze wszystko działa od razu. Kiedy program nie działa zgodnie z oczekiwaniami, dzieci muszą wrócić do kodu i znaleźć, gdzie popełniły błąd. Taki proces nie tylko rozwija ich zdolności logiczne, ale także uczy wytrwałości i radzenia sobie z porażkami. Dzieci uczą się, że błędy to naturalna część procesu rozwiązywania problemów, a kluczowe jest poszukiwanie rozwiązań i ich testowanie. Z tego powodu nauka programowania staje się formą edukacji, która uczy dzieci, jak wytrwale dążyć do celu, nie poddając się na pierwszej przeszkodzie.
3. Rozwijanie umiejętności analitycznych
Programowanie rozwija u dzieci zdolności analityczne, ponieważ każda linia kodu wymaga precyzyjnego rozważenia. Dzieci muszą zrozumieć, jak różne elementy programu ze sobą współpracują, aby osiągnąć zamierzony cel. Na przykład, tworzenie gry wymaga rozważenia, jak postać porusza się po ekranie, jak reaguje na interakcję z innymi obiektami, jak reagują na nią różne zmienne w grze. Dzieci muszą więc analizować każdy szczegół, co rozwija ich zdolność logicznego myślenia i dostrzegania złożoności problemu. Tego rodzaju myślenie jest przydatne nie tylko w kodowaniu, ale i w codziennym życiu, w podejmowaniu decyzji, planowaniu oraz organizowaniu zadań.
4. Kreatywność w rozwiązywaniu problemów
Choć programowanie jest techniczne, to niezbędna jest także kreatywność w podejściu do problemów. Dzieci uczą się myślenia „out-of-the-box” – szukają nowych, innowacyjnych rozwiązań dla trudnych wyzwań. Na przykład, podczas pracy nad projektem dziecko może zaproponować różne sposoby rozwiązania danego problemu, a następnie wybrać ten, który jest najbardziej efektywny. Taki sposób myślenia rozwija ich zdolności do twórczego podejścia do zadań, co jest nieocenioną umiejętnością, która przydaje się nie tylko w programowaniu, ale również w wielu innych dziedzinach życia, jak sztuka, matematyka czy nauki społeczne.
5. Rozwój kompetencji krytycznego myślenia
Podczas programowania dzieci uczą się myślenia krytycznego – analizowania różnych scenariuszy, przewidywania skutków działań oraz wyciągania wniosków. Kiedy dziecko napotyka problem w kodzie, musi nie tylko znaleźć rozwiązanie, ale także zrozumieć, dlaczego dany sposób działa, a inny nie. Taka postawa pozwala na głębsze zrozumienie procesu myślenia i podejmowania decyzji, co jest fundamentem krytycznego myślenia. Programowanie rozwija więc zdolności dzieci do samodzielnej analizy problemów i podejmowania decyzji opartych na logicznym rozumowaniu, a nie tylko na emocjach czy intuicji.
6. Praktyczne umiejętności rozwiązywania problemów
- Planowanie kroków: Programowanie uczy dzieci, jak podzielić złożony problem na mniejsze, bardziej zarządzalne etapy.
- Testowanie i optymalizacja: Dzieci uczą się, jak testować swoje rozwiązania i je optymalizować, aby działały szybciej i skuteczniej.
- Radzenie sobie z porażkami: Kodowanie pokazuje, jak ważne jest, aby nie poddawać się po niepowodzeniach i uczyć się na błędach.
- Poszukiwanie alternatywnych rozwiązań: Dzieci uczą się, że istnieje więcej niż jedna droga do rozwiązania problemu i często trzeba wybrać najlepszą opcję.
Wszystkie te umiejętności pomagają dzieciom nie tylko w nauce programowania, ale także w wielu innych dziedzinach ich życia, od nauki matematyki po wyzwania związane z codziennymi sytuacjami, takimi jak organizacja czasu czy rozwiązywanie konfliktów w grupie. Programowanie staje się więc nie tylko narzędziem do nauki technicznych umiejętności, ale także wszechstronnym procesem rozwoju intelektualnego, który przygotowuje dzieci do przyszłości pełnej wyzwań.
Nauka programowania jako sposób na zwiększenie pewności siebie dziecka
Nauka programowania to jeden z najskuteczniejszych sposobów, by pomóc dziecku rozwinąć pewność siebie. W świecie, który coraz bardziej zależy od technologii, umiejętność kodowania staje się kluczowa, a sukcesy w tej dziedzinie mają znaczący wpływ na poczucie wartości i zdolności dziecka. Kiedy dzieci zaczynają programować, tworzą coś od podstaw – gry, aplikacje, strony internetowe – i to poczucie tworzenia czegoś własnego daje im ogromną satysfakcję. W tym artykule przyjrzymy się, jak nauka programowania może wpływać na pewność siebie dzieci, oraz jakie korzyści z tego płyną.
1. Pokonywanie wyzwań i rozwiązywanie problemów
Programowanie to proces pełen wyzwań. Każdy, kto zaczyna pisać kod, spotyka się z błędami i problemami, które muszą zostać rozwiązane, by osiągnąć pożądany rezultat. Dzieci uczą się, że porażki to naturalna część procesu nauki. Zamiast się zniechęcać, uczą się wytrwałości, cierpliwości i metodycznego podejścia do rozwiązywania problemów. Każdy naprawiony błąd i każda poprawiona linijka kodu to krok ku sukcesowi, który wzmacnia poczucie pewności siebie. Dzieci dostrzegają, że nie ma rzeczy niemożliwych, a porażki są tylko okazją do nauki.
2. Satysfakcja z tworzenia
Jednym z największych źródeł pewności siebie w nauce programowania jest satysfakcja z tworzenia czegoś własnego. Kiedy dziecko uda się zapisać swój pierwszy kod i zobaczy, jak jego praca „żyje” na ekranie – czy to w postaci gry, animacji, czy prostego programu – zyskuje poczucie dumy. To doświadczenie jest niezwykle wzmacniające, ponieważ dzieci mogą z dumą pokazać swoją pracę innym – rówieśnikom, nauczycielom, a nawet rodzicom. Świadomość, że ich twórczość jest doceniana, znacząco podnosi ich poczucie własnej wartości.
3. Zwiększenie samodzielności i odpowiedzialności
Programowanie uczy dzieci samodzielności w podejmowaniu decyzji. Dzieci mają pełną kontrolę nad tym, co tworzą i jak to robią. To z kolei sprawia, że czują się odpowiedzialne za swoje projekty, co rozwija ich umiejętność podejmowania decyzji i przewidywania ich konsekwencji. Programowanie rozwija także umiejętność pracy w długofalowych projektach, co jest cenne, bo daje dziecku poczucie, że kontroluje sytuację i ma wpływ na otaczający świat. To doświadczenie buduje ich pewność siebie, ponieważ wiedzą, że potrafią podejmować trafne decyzje i osiągać założone cele.
4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości
Nauka programowania ma również bezpośredni wpływ na budowanie poczucia własnej wartości. Dzieci zaczynają dostrzegać, że ich umiejętności w programowaniu nie tylko sprawiają, że potrafią rozwiązywać konkretne problemy, ale także pozwalają im na tworzenie nowych możliwości. To daje im poczucie, że są w stanie stawić czoła trudnym wyzwaniom, co z kolei przekłada się na większą pewność siebie. Dzieci uczą się, że ich praca jest wartościowa, a ich umiejętności w programowaniu stanowią atut, który wyróżnia je w grupie.
5. Pozytywne wzmocnienia w codziennym życiu
Oprócz nauki technicznych aspektów kodowania, dzieci uczą się także, jak radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Programowanie kształtuje w nich umiejętność wytrwałości i pozytywnego podejścia do trudności. Zamiast poddawać się, gdy napotkają trudności, dzieci stają się bardziej elastyczne i otwarte na różne rozwiązania. To podejście jest przydatne nie tylko w kontekście kodowania, ale także w codziennym życiu – pomaga im budować większą pewność siebie w rozwiązywaniu problemów, zarówno w szkole, jak i w relacjach z rówieśnikami czy rodziną.
Korzyści z nauki programowania dla pewności siebie dziecka
- Praca nad wytrwałością: Dzieci uczą się, że sukces wymaga czasu i cierpliwości, co z kolei pomaga w budowaniu ich pewności siebie.
- Samodzielność: Programowanie pozwala dzieciom podejmować decyzje na każdym etapie projektu, co sprzyja ich rozwojowi osobistemu.
- Radzenie sobie z porażkami: Dzieci uczą się, że błędy to naturalna część procesu twórczego, co zwiększa ich odporność na stres.
- Satysfakcja z twórczości: Każdy zrealizowany projekt, nawet najprostszy, daje dziecku poczucie spełnienia i wzmacnia jego poczucie wartości.